رابرت کرک
مترجم شهریار صارمی
گرچه در گذشته تصورپذیری زامبیها بهطور کاملاً گستردهای پذیرفته شد، در عین حال شکگرایی درحال رشد بود. پیش از پرداختن به برخی حملههای صریح علیه این ایده، اجازه دهید بهطور مختصر به سه دیدگاه، که سابقاً بهنظر میرسید این مدعا را تقویت کنند که ما میتوانیم بهنحو پیشینی کذب ثنویت را تشخیص دهیم — بنابراین، براساس فرضهای منطقی، زامبیها تصورناپذیرند — بپردازیم.
اولین [دیدگاه] تحقیقگرایی است، که بر اساس آن یک جمله (ی خبری) در صورتی معنادار است که صدق یا کذبش بتواند محقق(=اثبات) شود. این امر مستلزم آن است که جملههای تحقیقناپذیر بهمعنای حقیقی کلمه بیمعنا هستند، پس هیچ مدعای متافیزیکیای مطابق با اینکه موارد غیر فیزیکی مشاهده ناپذیر وجود دارند نمی تواند درست باشد. اگرچه چون توانایی ما برای اندیشیدن و صحبتکردن دربارهی تجربههایمان خود معضلی برای تحقیقگرایی است، پیشفرضگرفتن این عقیده هنگام پرداختن به ایدهی زامبی [استدلال را دچار مغالطهی] مصادره به مطلوب میکند.
دیدگاه دوم به استدلال زبان خصوصی ویتگنشتاین متوسل میشود، اگرچه نه بهصورتی خام تحقیقگرایانه، مبتنی است بر این فرض که برای معنادار بودن کلمات، باید استعمالشان برای بازسنجی عمومی امکانپذیر باشد. اما از آنجا که این فرضِ قابلیت ِبازسنجی ، گرچه درست اما، ثابت میکند که ما نمیتوانیم دربارهی کیفیات ذهنی صحبت کنیم اما از جهاتی مدافعان امکانپذیری زامبیها میپندارند ما میتوانیم. در کانتکست حاضر این هم مصادره به مطلوب بهنظر میرسد.
مطابق دیدگاه سوم، رفتارگرایی، هیچ حالت ذهنیای بهجز تمایل به رفتارکردن در طرق معین وجود ندارد. بهعنوان امکانی بنیادی برای پرداختن به ایدهی زامبی، رفتارگرایی در وضعیتی مشابهِ تحقیقگرایی و استدلال زبان خصوصی است. زامبیها همهی شرایط رفتاری را برای خودآگاهی کامل برآورده میکنند، بهطوری که اگر ما میتوانستیم بهنحوپیشینی تشخیص دهیم که رفتارگرایی درست است، به این دلیل جهانهای زامبی تصورناپذیر میشدند. مع هذا، نامحتمل بهنظر میرسد که رفتارگرایی بتواند بینقص نشان داده شود. (دنت در سال 1991 از موضعی بسیار نزدیک به رفتارگرایی دفاع میکند، باوجود این بهتر بود بهعنوان نوعی از کارکردگرایی دستهبندی شود).

کارکردگرایی رویکرد موردحمایتتری به امر ذهنی است. مطابق این امر، وضعیتهای ذهنی فقط موضوعی برای رفتار و تمایلات نیستند، بلکه موضوع عِلّی یا نسبتهای کارکردیِ دیگر ازجمله ورودیهای حسی، حالتهای درونی و خروجیهای رفتاری هم هستند.
بهعلاوه توجه کنید که تا زمانی که ماهیت پردازش ذهنی درنظر گرفته نشود، کارکردگرایی در معرض بیشترین اعتراضات به رفتارگرایی قرار میگیرد، برای مثال مورد مغز-گورزا؛ درنتیجه بهنظر میرسد که هر کارکردگرایی معقولی باید کارکردهای ذهنی را در نظر بگیرد نه لزوماً کارکردهای بازنموده در گرایشهای رفتارگرایانه.
اکنون، چون زامبیها همهی شرایط کارکردی را برای خودآگاهی کامل برآورده میکنند، کارکردگرایی مستلزم این است که زامبیها ناممکن هستند، اگرچه صرفاً پیشفرض گرفتن کارکرگرایی هنگام حمله به ایدهی زامبی آشکارا مصادره به مطلوب خواهد بود.
با وجود این، اکنون ورسیونهای آزمودهی کارکردگرایی بیش از پیش گسترش یافتهاند، و همهی استدلالهای کارکردگرایی بهطریق اولی استدلالهایی علیه امکانپذیری زامبیها هستند. (برای ملاحظهی برخی دفاعیات از کارکردگرایی علیه زامبیها بنگرید به Dennett 1991; 1995; 1999; Kirk 2017; Shoemaker 1999; Tye 2006; 2008;؛ برای شبهههایی پیرامون توان کارکردگرایی در پرداختن به مسئلهی زامبیها برای مثال بنگرید به Harnad 1995 )
جدای از جبههی بزرگ نظریههای کارکردگرا درباره امر ذهنی، حملههای بهدقت متمرکزتری به تصورپذیری زامبیها وجود دارد، در زیر برخی از آنها مورد بررسی قرار گرفتهاند. آیا ما بهراستی میتوانیم زامبیها را تصور کنیم؟ دانیل دِنِت فکر میکند کسانی که تصورپذیری زامبیها را میپذیرند در تصورکردن آنها قطعاً بهاندازهی کافی دچار خطا شدهاند: آنها همواره وظیفهی فهم (یا تصور) را ناچیز میانگارند، بهطوریکه کار به تصورکردن چیزهایی ختم میشوند که تعریفشان را نقض میکند. (1995, p. 322. Marcus 2004 makes a related point; see also Woodling 2014) با توجه به مدل اجمالاً کارکردگرای او از خودآگاهی، استدلال میکند که ما میتوانیم تشخیص دهیم چرا « تضاد شاختهشده بین زامبیها و باشندگان آگاه موهوم است»(325. See also his 1991; 1999). خودآگاهی «یک چیز تفکیکپذیر استثنایی منفرد نیست… بلکه مجموعهی عظیمی از ظرفیتهای اطلاعاتی بسیار مختلف است. (1995, 324. Cottrell 1999 ).
سخنان زامبیها. فرض کنید من بوی دانههای بودادهی قهوه را استشمام میکنم و میگویم: «بهبه! من عاشق این بو هستم!». همه بهدرستی میانگارند که من درحال صحبتکردن دربارهی تجربهام بودم. حال فرض کنید همزاد زامبی من سخن مشابهی را بیان کند. به نظر میرسد او نیز درحال صحبتکردن درباره یک تجربه باشد، اما در حقیقت چنین نیست، چون او فقط یک زامبی است. آیا او اشتباه کرده است؟ آیا دروغ میگوید؟ آیا سخنش بهگونهای میتوانست بهعنوان گزارهای صادق تفسیر شود یا این گزاره بدون ارزش صدق معنا داشت؟ نایجل توماس(1996) استدلال میکند که « اگر طرفداران زامبی با این پرسشها درافتند، این امر آنها را دچار مشکلاتی جدی خواهد کرد».
آگاهی دربارهی کوالیا( کیفیات ثانوی) و رجوع به آن. بهیاد آورید که طبق تعریف، یک جهان زامبی آنگونه که فیزیکالیستها فرض میکنند، درست مثل جهان ماست، اما بدون آگاهی. چون این موضوع بر اتکای آگاهی به چیزی غیرفیزیکی دلالت میکند، نتیجه میشود که زامبیها ( با فرض اینکه اولاً آنها ممکن هستند) میتوانستند به همراه چیزی غیرفیزیکی موجب آگاهی شوند، که بهتر است کوالیا باشد.
با توجه به اینکه ممکن است جهان زامبی از حیث علی منسجم باشد، این کیفیات ثانوی بایستی از حیث علی بیاثر باشند: چه اپیفنومنال چه موازی با فرایندهای فیزیکی همبسته. از این رو بهنظر میرسد که اگر یک جهان زامبی تصورپذیر باشد همایندگرایی هم چنین است. (توجه کنید در این امر لازم نیست همایندگرایی عملاً هم صادق و هم تصورپذیر باشد.) چنانچه اگر این صحیح باشد، اعتراضات به تصورپذیری همایندگرایی هم اعتراضات به تصورپذیری زامبیها خواهد بود.
بدیهیترین اعتراض این مدعای آشنا و قانعکننده است که تجربهها بر روی رفتار تاثیر میگذارند (Perry 2001). اعتراض ناروشنتر به همایندگرایی از این واقعیت آغاز میشود که ما ارجاع میدهیم به و آگاهی مییابیم از تجربههای آگاهیمان — که میتواند بهسختی رد شود، زیرا درغیر این صورت نمیتوانستیم در وهلهی اول این ایدهها مورد بررسی قرار دهیم. اعتراض مذکور به این باور کلی متوسل میشود که هر آنچه ما میتوانیم بدان آگاهی بیابیم یا ارجاع بدهیم باید بر ما تاثیر بگذارد، حتی اگر صرفاً غیرمستقیم. (Kripke 1972/80). بر آن اساس، همانندهای ما در جهانهای همایندگرایانه نمیتوانستند از کوالیا آگاهی پیدا کنند یا به آن ارجاع دهند.
اگر این درست باشد، جهانهای همایندگرایانه تصورپذیر نیستند، که در این صورت هیچیک زامبی نخواهند بود. چالمرز با این حمله پاسخ میدهد که تامل حیاتی آن است که ما از تجربههایمان آگاه میشویم. این «نسبت معرفتی عمیق» هر دو را ضمانت میکند که ما میتوانیم به تجربهها رجوع کنیم و همچین مدعاهایمان درباره شناختن آنها را توجیه کنیم. درمقبل، چون همزادهای زامبی ما هیچ تجربهای ندارند، بهنظر میرسد که داوریهایشان درباره تجربه توجیهناپذیر هستند.
چالمزر اظهار میکند که حتی اگر کوالیا(کیفیات ثانوی) تاثیری بر داوریهای ما نداشته باشند، حضور محضشان در کانتکست فیزیکیِ مناسب تضمین میکند که اندیشههای ما درباره کیفیات ثانوی هستد. او میاندیشد که این امر همیچنین توجیهی برای مدعاهای آگاهی ما تعیین میکند حتی اگر تجربهها بهطور تبیینی برای داوریهای این مسئله مناسب نباشند. (Chalmers 1996, 172—209; 1999, 493f; همچنین بنگرید به 2003, 2010).
مسئلهی معرفتی ارتباط. اکنون به میرسد که اگر زامبیها تصورپذیر باشند، آنگاه جهانهای پاراللگرا و همایندگرا هم تصورپذیر خواهند بود. در آن صورت، طرفداران زامبیها باید توضیح دهند که چگونه کیفیات ثانوی همایندی در چنین جهانی به احتمال زیاد میتوانستند اعیان حاصل از آشنایی باشند، یا درواقع موجب هر نوع از مشارکت کامل در زندگی افراد شوند؛ و در اینجا کرک(2005; 2008) اظهار میکند که ایدهی زامبی با دشواری بسیاری مواجه میشود.
این امر زمانی ظاهر میشود که ما چنین چیزهایی را به مثابه توجهکردن به، اندیشیدن دربارهی، بهیادآوردن و مقایسهکردن تجربههایمان درنظر بگیریم، فعالیتهایی که ما را در ارتباط معرفتی با آنها قرار میدهد. چنین فعالیتهایی فرایند شناختی را دربرمیگیرند، که به این ترتیب شامل تغییراتی است که تغییرات دیگر را موجب میشود.
از آنجایی که کیفیات ثانوی همایندی بهنحو علی ناموثر هستند، آنها خودشان نمیتوانستند آن را پردازش کنند؛ پس درواقع اگر آنها تجربههایمان را میساختند، آنگاه ضرورتا باید پرادازش توسط بدنمان انجام میشد.
مشکل این است که روایت زامبی موجب امکان ناپذیری هر پردازشی میشود که ما را در رابطهی معرفتی با کیفیات ثانوی همایندی قرار میدهد . به این دلیل است که تنها منابعی که برای این هدف میتوان بدان توسل جست، علیت مفروض کیفیات ثنوی بوسیلهی فرایندهای عصبی و همریختیشان با آنهاست: فاکتورهایی (که کرک در استدلال خود لحاظ میکند) نمیتواند عمل شناختی ضروری را انجام دهند. اگر چنین باشد، مفاهیم کیفیات ثانوی همایندی و زامبیها به یک تناقض میانجامد. آنها بر برداشتی از خودآگاهی دلالت میکنند که نیازمند افرادی است که در ارتباطی معرفتی با کیفیات ثانویشان هستند،درحالی که به طور همزمان امکان چنین ارتباطی را رد میکنند.
«کیفیات مؤثر». یک اعتراض جدید و قابلتوجه به ایدهی زامبی بر ایدهی (بحثبرانگیز) «کیفیات مؤثر» استوار است: این دیدگاه که همهی ویژگیها هم تنظیمی و هم کیفی هستند، و اینکه خصلتهای یک چیز با کیفیاتش همانند هستند. برای مثال الکساندر کروث (2016) استدلال میکند که برهان تصورپذیری مسلم فرض میگیرد که مادامی که ویژگیهای فیزیکی وضعی هستند، موارد پدیداری کیفی هستند. بر این اساس، یک زامبی المثنیِ جهان ما معرف ویژگیهای وضعی جهان ما خواهد بود نه ویژگیهای پدیداری اش. دیدگاه کیفیات موثر آن را به نحو پیشینی رد میکند و آن را حتی تصورپذیر هم بهحساب نمیآورد. چون اگر وضعها با کیفیاتشان یکسان باشند، هیچچیز نمیتواند مثالآور ویژگیهای وضعی معین باشد بدون اینکه برای هرآنچه کیفیات بهطورفرضی با آنها یکسان هستند نیز مثالسازی کند.
برخلاف طرح کلی این برهان، هنری تیلور(2017) مدعی است که این برهان بر تفسیری ناموجه از تمایز بین امر فیزیکی و امر پدیداری استوار است، بهویژه استدلالی مبنی بر اینکه امر فیزیکی نمیتواند زاییدهی امر وضعی یا سرشتی باشد.
منابع
- Alter, T., 2007, ‘On the Conditional Analysis of Phenomenal Concepts’, Philosophical Studies, 134: 235–53.
- Aranyosi, I., 2010, ‘Powers and the Mind-Body Problem’, International Journal of Philosophy, 18: 57–72.
- Bailey, A., 2009, ‘Zombies and Epiphenomenalism’, Dialogue, 48: 129–44.
- Ball, D., 2009, ‘There Are No Phenomenal Concepts’, Mind, 122: 935–62.
- Balog, K., 1999, ‘Conceivability, Possibility, and the Mind-Body Problem’, Philosophical Review, 108: 497–528.
- –––, 2012, ‘In Defense of the Phenomenal Concept Strategy‘, Philosophy and Phenomenological Research, 84: 1–23.
- Barnes, G., 2002, ‘Conceivability, Explanation, and Defeat’, Philosophical Studies, 108: 327–38.
- Block, N., 1980a, ‘Troubles with Functionalism’, in Readings in the Philosophy of Psychology, Volume 1, Ned Block (ed.), Cambridge, MA: Harvard University Press, 268–305.
- –––, 1980b, ‘Are Absent Qualia Impossible?’ Philosophical Review, 89: 257–274.
- –––, 1981, ‘Psychologism and Behaviorism’, Philosophical Review, 90: 5–43.
- –––, 1995, ‘On a Confusion about a Function of Consciousness’, Behavioral and Brain Sciences, 18: 227–247.
- –––, 2002, ‘The Harder Problem of Consciousness’, Journal of Philosophy, 99: 391–425.
- –––, O. Flanagan and G. Güzeldere (eds.), 1997, The Nature of Consciousness: Philosophical Debates, Cambridge, MA and London: MIT Press.
- ––– and R. Stalnaker, 1999, ‘Conceptual Analysis, Dualism, and the Explanatory Gap’, Philosophical Review, 108: 1–46.
- Braddon-Mitchell, D., 2003, ‘Qualia and Analytical Conditionals’, Journal of Philosophy, 100: 111–135.
- Brown, R., 2010, ‘Deprioritizing the A Priori Arguments Against Physicalism’, Journal of Consciousness Studies, 17 (3–4): 47–69.
- Brueckner, A., 2001. ‘Chalmers’s Conceivability Argument for Dualism’, Analysis, 61: 187–193.
- Campbell, K., 1970, Body and Mind, London: Macmillan.
- Carruth, A., 2016, ‘Powerful qualities, zombies and inconceivability’, The Philosophical Quarterly, 66: 25—46.
- Chalmers, D. J., 1996, The Conscious Mind: In Search of a Fundamental Theory, New York and Oxford: Oxford University Press.
- –––, 1999, ‘Materialism and the Metaphysics of Modality’, Philosophy and Phenomenological Research, 59: 475–496.
- –––, 2002, ‘Does Conceivability Entail Possibility?’, in Gendler and Hawthorne 2002.
- –––, 2003, ‘The Content and Epistemology of Phenomenal Belief’, in Q. Smith and A. Jokic (eds.), Consciousness: New Philosophical Perspectives, Oxford: Oxford University Press.
- –––, 2007, ‘Phenomenal Concepts and the Explanatory Gap’, in T. Alter and S. Walter (eds.), Phenomenal Concepts and Phenomenal Knowledge, New York and Oxford: Oxford University Press, 167–94.
- –––, 2010, ‘The Two-Dimensional Argument against Materialism’, in his The Character of Consciousness, New York and Oxford: Oxford University Press.
- ––– and F. Jackson, 2001, ‘Conceptual Analysis and Reductive Explanation’, Philosophical Review, 110: 315–61.
- Cottrell, A., 1999, ‘Sniffing the Camembert: on the Conceivability of Zombies’, Journal of Consciousness Studies, 6: 4–12.
- Crane, T., 2005, ‘Papineau on Phenomenal Consciousness’, Philosophy and Phenomenological Research, 71: 155–62 .
- Dennett, D. C., 1991, Consciousness Explained, Boston, Toronto, London: Little, Brown.
- –––, 1995, ‘The Unimagined Preposterousness of Zombies’, Journal of Consciousness Studies, 2: 322–6.
- –––, 1999, ‘The Zombic Hunch: Extinction of an Intuition?’ Royal Institute of Philosophy Millennial Lecture.
- Descartes, R., Discourse on the Method; The Objections and Replies, in The Philosophical Writings Of Descartes, 3 vols., translated by J. Cottingham, R. Stoothoff, and D. Murdoch (volume 3, including A. Kenny), Cambridge: Cambridge University Press, 1988.
- Flanagan, O., and T. Polger, 1995, ‘Zombies and the Function of Consciousness’, Journal of Consciousness Studies, 2: 313–321.
- Frankish, K., 2007, ‘The Anti-Zombie Argument’, Philosophical Quarterly, 57: 650–666 .
- Garrett, B. J., 2009, ‘Causal Essentialism versus the Zombie Worlds’, Canadian Journal of Philosophy, 39: 93–112 .
- Gendler, T., and J. Hawthorne (eds.), 2002, Conceivability and Possibility, Oxford: Oxford University Press.
- Goff, P., 2010, ‘Ghosts and Sparse Properties: Why Physicalists Have More to Fear from Ghosts than Zombies’, Philosophy and Phenomenological Research, 81: 119–37.
- Harnad, S., 1995, ‘Why and How We Are Not Zombies’, Journal of Consciousness Studies, 1: 164–167.
- Hawthorne, J. P., 2002a, ‘Advice to Physicalists’, Philosophical Studies, 108: 17–52.
- –––, 2002b. ‘Blocking Definitions of Materialism’, Philosophical Studies, 110: 103–13.
- Hill, C. S., 1997, ‘Imaginability, Conceivability, Possibility and the Mind-Body Problem’, Philosophical Studies, 87: 61–85.
- Hill, C. S., and B. P. McLaughlin, 1999, ‘There are Fewer Things in Reality Than Are Dreamt of in Chalmers’s Philosophy’, Philosophy and Phenomenological Research, 59: 446–454.
- Howell, R. J., 2013, Consciousness and the Limits of Objectivity: the Case for Subjective Physicalism, Oxford: Oxford University Press.
- Jackson, F., 1982, ‘Epiphenomenal Qualia’, Philosophical Quarterly, 32: 127–136.
- Jackson, F., 1998, From Metaphysics to Ethics, New York: Oxford University Press.
- James, W., 1890, The Principles of Psychology, New York: Dover (originally published by Holt).
- Kirk, R., 1974a, ‘Sentience and Behaviour’, Mind, 83: 43–60.
- –––, 1974b, ‘Zombies v. Materialists’, Proceedings of the Aristotelian Society, 48 (Supplementary): 135–152.
- –––, 2005, Zombies and Consciousness, Oxford: Clarendon Press.
- –––, 2008, ‘The Inconceivability of Zombies’, Philosophical Studies, 139: 73–89.
- –––, 2013, The Conceptual Link from Physical to Mental, Oxford: Oxford University Press.
- –––, 2017, Robots, Zombies and Us: Understanding Consciousness, London: Bloomsbury.
- Kriegel, U., 2011, Subjective Consciousness: a self-representational theory, Oxford: Oxford University Press.
- Kripke, S., 1972/80, Naming and Necessity, Oxford: Blackwell. (Revised and enlarged version of ‘Naming and Necessity’, in Semantics of Natural Language, D. Davidson and G. Harman (eds.), Dordrecht: D. Reidel, 253–355.
- Latham, Noa, 2000, ‘Chalmers on the Addition of Consciousness to the Physical World’, Philosophical Studies, 98: 71–97.
- Leuenberger, S., 2008, ‘Ceteris Absentibus Physicalism’, Oxford Studies in Metaphysics, Volume 4, D. Zimmerman (ed.), Oxford: Oxford University Press, 145–170.
- Levine, J., 2001, Purple Haze: The Puzzle of Consciousness, Oxford and New York: Oxford University Press.
- Loar, B., 1990/1997, ‘Phenomenal States’, in Philosophical Perspectives, Volume 4, J. Tomberlin (ed.), Atascadero: Ridgeview. Revised version repr. in Block, et al. 1997, 597–616.
- –––, 1999, ‘David Chalmers’s The Conscious Mind’, Philosophy and Phenomenological Research, 59: 465–472.
- Lyons, J. C., 2009, Perception and Basic Beliefs: Zombies, Modules and the Problem of the External World, New York and Oxford: Oxford University Press.
- McLaughlin, B. P., 2005, ‘A Priori versus A Posteriori Physicalism’, in Philosophy-Science-Scientific Philosophy, Main Lectures and Colloquia of GAP 5, Fifth International Congress of the Society for Analytical Philosophy (C. Nimtz & A. Beckermann eds.), Mentis.
- Marcus, E., 2004, ‘Why Zombies are Inconceivable’, Australasian Journal of Philosophy, 82: 477–90.
- Marton, P., 1998, ‘Zombies vs. materialists: The battle for conceivability’, Southwest Philosophy Review, 14: 131–38.
- Nagel, T., 1970, ‘Armstrong on the Mind’, Philosophical Review, 79: 394–403.
- –––, 1974, ‘What is it Like to Be a Bat?’ Philosophical Review, 83: 435–450, reprinted in his Mortal Questions, Cambridge: Cambridge University Press, 1979.
- –––, 1998, ‘Conceiving the Impossible and the Mind-Body Problem’, Philosophy, 73: 337-352.
- Olson, E. T., 2018, ‘The Zombies Among Us,’ Noûs, 52: 216–226.
- Papineau, D., 2002, Thinking about Consciousness, Oxford: Clarendon Press.
- Pereboom, D., 2011, Consciousness and the Prospects of Physicalism, Oxford: Oxford University Press.
- Perry, J., 2001, Knowledge, Possibility, and Consciousness, Cambridge, MA: MIT Press.
- Piccinini, G., 2017, ‘Access Denied to Zombies,’ Topoi, 36: 81–93.
- Russell, B., 1927, The Analysis of Matter, London: Routledge.
- Searle, J. R., 1992, The Rediscovery of the Mind, Cambridge, MA: MIT Press.
- Sebastián, M. A., 2017, ‘On a Confusion About Which Intuitions to Trust: From the Hard Problem to a Not Easy One’, Topoi, 36: 31–40.
- Shoemaker, S., 1975, ‘Functionalism and Qualia’, Philosophical Studies, 27: 291–315.
- –––, 1999, ‘On David Chalmers’s The Conscious Mind,’ Philosophy and Phenomenological Research, 59: 439–444.
- Stalnaker, R., 2002, ‘What is it Like to Be a Zombie?’, in Gendler and Hawthorne 2002.
- Stoljar, D., 2000, ‘Physicalism and the Necessary a Posteriori’, Journal of Philosophy, 97: 33–54.
- –––, 2001, ‘The Conceivability Argument and Two Conceptions of the Physical’, in Philosophical Perspectives, Volume 15, James E. Tomberlin (ed.), Oxford: Blackwell, 393–413.
- –––, 2005, ‘Physicalism and Phenomenal Concepts’, Mind and Language, 20: 469–94.
- –––, 2006, Ignorance and Imagination: The Epistemic Origin of the Problem of Consciousness, Oxford: Oxford University Press.
- Stout, G. F., 1931, Mind and Matter, Cambridge: Cambridge University Press.
- Sturgeon, S., 2000, Matters of Mind: Consciousness, reason and nature, London and New York: Routledge.
- Taylor, Henry, 2017, ‘Powerful qualities, the conceivability argument and the nature of the physical’, Philosophical Studies, 174: 1895–1910.
- Thomas, N. J. T., 1998, ‘Zombie Killer’, in S. R. Hameroff, A. W. Kaszniak, and A. C. Scott (eds.), Toward a Science of Consciousness II: The Second Tucson Discussions and Debates. Cambridge, MA: MIT Press, pp. 171–177.
- –––, 2006. ‘Absent Qualia and the Mind-Body Problem’, Philosophical Review, 115: 139–68.
- –––, 2008, Consciousness Revisited: Materialism without Phenomenal Concepts, Cambridge, MA: MIT Press.
- Webster, W. R., 2006, ‘Human Zombies are Metaphysically Impossible’, Synthese, 151: 297–310.
- Woodling, C., 2014, ‘Imagining Zombies’, Disputatio, 6: 107–116.
- Yablo, S., 1993, ‘Is conceivability a guide to possibility?’, Philosophy and Phenomenological Research, 53: 1–42.
- –––, 1999, ‘Concepts and Consciousness’, Philosophy and Phenomenological Research, 59: 455–463.
درج دیدگاه