محمد صارمی

بشر در طول تاریخ به شناسایی ویروس‌های بیماری‌زا پرداخته است، تلاش او برای مقابله با آن‌ها به تولید انواع واکسن‌‌، دارو‌ و حتی تغییر در سبک زندگی انسان‌ منجر شده است. اما ویروس‌ها تنها برای ما بیماری‌زا نیستند، بلکه عوامل ویروسی جهانِ زنده‌ی میکروسکوپی را نیز تهدید می‌کند و جالب‌تر این است که میکروارگانیسم‌ها همچون ما در طی تکامل خود به را‌ه‌حل‌هایی برای در امان‌ماندن از ویروس‌ها دست یافته‌اند.

   رابطه‌ی درون-همزیستی^[1] جلبک‌های سبز تک‌سلولیِ جنس کلرلا^[2] با گونه‌ی مژکدار پارامسیوم بورساریا^[3] یکی از شگفت‌انگیزترین مصادیق خودمراقبتی دربرابر عوامل مهاجم بیگانه است. از ویژگی‌های این مژکدار طولی بین ۸۰ تا ۱۵۰میکرون و عرضی ۵۰ تا ۶۰ میکرون است، که دارای دو واکوئول ضربان‌دار، یک دهان سلولی، هسته‌ای بزرگ^[4] و هسته‌ای کوچک^[5] می‌باشد. زیستگاه این موجود دریا و آب‌های لب‌شور^[6] است.

   پارامسیوم بورساریا تنها گونه‌ی پارامسی است که با جلبک‌ها رابطه‌‌ی همزیستی دوسویه دارد. جلبک‌های جنس کلرلا طی فرایند فاگوسیتوز یا بیگانه‌خواری در واکوئول‌هایی[7] درون سیتوپلاسم پارامسیوم بورساریا قرار می‌گیرند. با یک میکروسکوپ نوری می‌توانیم صدها جلبک‌ سبزرنگ را در سیتوپلاسم سیال این پارامسی مشاهده کنیم.

1. endosymbiosis
2. Chlorella
3. Paramecium bursaria
4. macronucleus
5. micronucleus
6. brackish waters
7. perialgal vacuoles

• De Clerck, O., Bogaert, K. A., & Leliaert, F. (2012). Diversity and evolution of algae: primary endosymbiosis. In Advances in botanical research (Vol. 64, pp. 55-86). Academic Press.
• Greczek-Stachura M, Potekhin A, Przyboś E, Rautian M, Skoblo I, Tarcz S. Identification of Paramecium bursaria syngens through molecular markers–comparative analysis of three loci in the nuclear and mitochondrial DNA. Protist. 2012 Sep 1;163(5):671-85.
• http://viralzone.expasy.org/all_by_species/145.html
• Kodama, Y., & Fujishima, M. (2009). Infection process of symbiotic Chlorella species to Paramecium bursaria. Endosymbionts in Paramecium. Microbiology Monographs, 12, 31-55.
• Warren, A. (2019) Paramecium bursaria (Ehrenberg) Focker, 1836 WoRMS.